Χαμένες πατρίδες  |  Καψής Γιάννης Π.

"Πριν 500 χρόνια ο τελευταίος Βυζαντινός Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έπεφτε, πολεμώντας στην Πύλη του Ρωμανού ως βασιλιάς των Ελλήνων. Ο Μωάμεθ μπήκε στην Πόλη, πέρασε έφιππος στην Αγιά Σοφιά· κι άφησε το ίχνος των ματοβαμμένων χεριών του στις μαρμάρινες κολώνες της. Αλλ' η Βασιλεύουσα δεν έπεσε - το όνειρο της Μεγάλης Ελλάδας διατήρησε όλη τη λαμπρότητά του. Θέρμαινε τις ψυχές των σκλάβων πέντε ολόκληρους αιώνες. Και στα κρυφά σχολειά, αντί για προσευχές, οι ρασοφορεμένοι δάσκαλοι ψιθύριζαν: "Πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι...".
"Σήμερα το όνειρο έχει διαλυθεί· το λυχνάρι της ελπίδας έσβησε. Δε μένει παρά η μαρτυρική νοσταλγία για τις Χαμένες Πατρίδες. Και τ' άταφα οστά χιλιάδων ηρώων μας, που δεν πήραν εκδίκηση. Η Βασιλεύουσα δεν έπεσε το 1453· τον Σεπτέμβριο του 1922 πατήθηκε από τους Τούρκους. Πέθανε κι ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς".