Μαρμαρωμένη ρωμιοσύνη

Ογδόντα Χρόνια Μοναξιά θα μπορούσε να είναι ένας καλός τίτλος για να αποδοθεί η πορεία του ελληνισμού της Πόλης μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923. Μία μειονότητα που κατά κάποιο τρόπο πήρε τη σκυτάλη από το θρυλικό μικρασιατικό ελληνισμό. Η ιστορία έδειξε ότι η «μοίρα» και στις δύο περιπτώσεις ήταν η ίδια. Απλώς στην περίπτωση του κωνσταντινουπολίτικου ελληνισμού, η Τουρκία «αναγκάστηκε» να ξεδιπλώσει όλα αυτά που έθεσε ως στόχο να κάνει για την «εθνική εκκαθάριση», δηλαδή την εκδίωξη του ελληνικού στοιχείου από την Πόλη.
Η Τουρκία από την πρώτη στιγμή αντιμετώπισε τους Έλληνες της Πόλης ως στοιχείο ξένο και εχθρικό που οπωσδήποτε έπρεπε να εκδιωχθεί. Καθώς εφάρμοζε την πολιτική της αυτή, αξιοποίησε περίτεχνα την αδυναμία της Αθήνας να αντιδράσει, πότε λόγω αντικειμενικών δυσκολιών, όπως ο ΒΔ Παγκόσμιος Πόλεμος, και πότε λόγω πολιτικών επιλογών. Σημαντικός παράγοντας στις επιλογές αυτές ήταν ο αμερικανικός και οι «ανάγκες» για νατοϊκή σύμπνοια. Υπάρχει όμως και ένας άλλος παράγοντας. Παραμένει αναπάντητο το ερώτημα γιατί η Αθήνα από το 1923 κι έπειτα δεν είχε συγκεκριμένη πολιτική προστασίας του κωνσταντινουπολίτικου ελληνισμού.
Έτσι, η μειονότητα στην Πόλη ακολούθησε τη «μοναχική» της φθίνουσα πορεία και τελικά μας τελείωσε!

«Μην ακούτε τι λένε οι διεθνολόγοι. Στο γραμμένο με άχρωμο στιλό “ακροτελεύτιο” άρθρο του τμήματος εκείνου της Συνθήκης της Λωζάννης που αφορά τις μειονότητες, αναφέρεται: “Αυτά όλα είναι μπούρδες”. Και μάλλον είναι το μόνο σημείο της συνθήκης που εφαρμόστηκε κατά γράμμα! Το μόνο σημείο ―πάντα ως προς το μειονοτικό ζήτημα― όπου η Τουρκία δεν παραβίασε αυτό που υπέγραψε. Η άποψη που προβάλλεται στο βιβλίο αυτό υποστηρίζει ότι το εν λόγω “ακροτελεύτιο” άρθρο είναι αυτό που σεβάστηκε τελικά και το κράτος των Αθηνών, όχι ως προς τη μειονότητα της Θράκης, αλλά ως προς αυτή της Πόλης.
»Η ιστορία δείχνει και το βιβλίο υπογραμμίζει ότι την ώρα που το κράτος της Άγκυρας ακολουθούσε κατά γράμμα το συγκεκριμένο άρθρο και παραβίαζε ταυτόχρονα όλα τα υπόλοιπα, αυτό των Αθηνών έδειχνε ότι έχει κάνει την επιλογή του: “Ας τελειώνουμε με τη μειονότητα, που είναι ο τελευταίος πονοκέφαλος του λεγόμενου ‘αλυτρωτισμού’, ό,τι είχε απομείνει δηλαδή από το Μεγαλοϊδεατισμό”».