Κωνσταντίνος Α. Τρυπάνης (1909-1993) Ένας λανθάνων καβαφικός ποιητής

Νικορέτζος Δημήτρης

O ποιητής, δοκιμιογράφος και κριτικός της λογοτεχνίας ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΚΟΡΕΤΖΟΣ γεννήθηκε στην Κωνστάντζα Ρουμανίας και παιδί επαναπατρίστηκε με τους γονείς του στη Λέσβο, νησί της καταγωγής τους, όπου και περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές. Εισήχθη στο Φυσικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετά το πέρας των σπουδών του σταδιοδρόμησε ως καθηγητής Φυσικής σε διάφορα κρατικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, σε όλες τις βαθμίδες. Στα γράμματα πρώτος τον παρουσίασε ο Στράτης Μυριβήλης και στη συνέχεια ο Γεώργιος Βαλέτας, που τον έπεισε να εκδώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή Στοχασμοί στο ημίφως, που προλόγισε με φιλόφρονες λόγους. Έχει συνεργαστεί κατά καιρούς στις εφημερίδες Το Βήμα και Η Καθημερινή, με άρθρα και επιφυλλίδες (στην τελευταία, για μικρό χρονικό διάστημα, δημοσίευε βιβλιοκρισίες του) και στα εγκυρότερα λογοτεχνικά περιοδικά. Την εξαετία 1993-1998 κράτησε τη μόνιμη στήλη κριτικής του ποιητικού λόγου στη Νέα Εστία.

Έχει δημοσιεύσει αισθητικά δοκίμια, μελέτες, πεζογραφήματα κ.λπ., παράλληλα με την κύρια ενασχόλησή του που είναι η ποίηση, μολονότι στην τελευταία υπήρξε μάλλον ολιγογράφος.

Η πνευματική του δράση υπήρξε πολυδιάστατη. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την έρευνα και θεωρία της ποίησης, γράφοντας πληθώρα σχετικών μελετημάτων. Με πρόσκληση του Ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Τρυπάνη ανέλαβε τη φιλολογική φροντίδα του ποιητικού του έργου και επιμελήθηκε τις συλλογές του Καταλεπτόν και Σωρός.

Είναι Πρόεδρος του «Δεπούντειου Σπιτιού Ποίησης» και μέλος της «Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών». Στο παρελθόν είχε διατελέσει μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φ.Σ. «Παρνασσός», στο Φιλολογικό Τμήμα, επί προεδρίας Γεωργίου Παπαχατζή. Υπό την επιστημονική του ιδιότητα είναι μέλος της «Ένωσης Ελλήνων Φυσικών» και πριν την ένταξή του στον διδακτικό χώρο εργάστηκε ως βοηθός σε εργαστήριο εδαφομηχανικής, για να καταγίνει κατόπι με την έρευνα και συγγραφή μελετών πάνω σε θέματα Σχετικότητας και θεωρίας κβαντικής αστροφυσικής. Τέλος, είναι τακτικό μέλος της «Αεροπορικής Ακαδημίας Ελλάδος» και της Αθηναϊκής Λέσχης.

Το ογκώδες τρίτομο ιστορικοφιλολογικό του πόνημα Κόπανος, ο Ρωμηός της Σμύρνης, που ο ημερήσιος τύπος χαρακτήρισε «εθνικό έργο», «φιλολογικό απόκτημα» κ.λπ., παρουσίασε σε μεγάλη εκδήλωση, μαζί με άλλους ομιλητές, ο Ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, στη μεγάλη αίθουσα συνεδρίων, του Δήμου Αθηναίων (11.12.2000).

Το έργο του καταξιώθηκε με πολλές διακρίσεις (που αναφέρονται στην εργογραφία του) και για την όλη πνευματική του προσφορά του απενεμήθη Δίπλωμα Τιμής από το Υπουργείο Παιδείας «σε ένδειξη αναγνώρισης της συγγραφικής του δράσης, πέραν του εκπαιδευτικού-υπηρεσιακού του έργου».

Παιδικό ποίημά του, που έγραψε ως μαθητής Γυμνασίου, αντιπροσώπευσε την Ελλάδα – υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας – στον παγκόσμιο διαγωνισμό παιδικής ποίησης της «Αμερικανικής Ποιητικής Εταιρείας», όπου καταξιώθηκε με έπαινο, ανάμεσα σε μαθητές που διαγωνίστηκαν από όλο τον κόσμο.